حوزه آموزش عالی نیز دستخوش تغییراتی بود که این تغییرات حرف و حدیثهای زیادی را به دنبال داشت، مسایلی از قبیل اسلامی شدن دانشگاهها و وجود دانشجویان ستارهدار از جمله مصادیق تحولات در حوزه آموزش عالی بود.
خانه ملت در این باره گفتوگویی با رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات و وزیر علوم، تحقیقات وفناوری در دولت نهم انجام داده که بخشی از آن را می خوانید:
*ابعاد اسلامی شدن دانشگاه ها و اقدامات عملی آن را برای ما شرح دهید و بگویید آیا اسلامی شدن دانشگاه ها به معنای جداسازی دختران از پسران است؟
آنچه که در برخی رسانه ها در باب اسلامی شدن دانشگاه ها مطرح شده هیچ یک واقعیت ندارد، مسایل اسلامی شدن خیلی فراتر از این ها است خوشبختانه شورای عالی انقلاب فرهنگی یک شورای اقماری به نام شورای اسلامی شدن دانشگاه ها دارد؛ این شورا تقریبا بیش از چهار سال متوالی در مورد سند اسلامی شدن دانشگاه ها کار کرده است.
این
سند در شورای اسلامی شدن دانشگاه ها تصویب و نهایی شده و به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارجاع شده است؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی هم شبیه به مجلس، یک آیین نامه داخلی دارد و آن این است که اگر مصوبه ای از شوراهای اقماری به شورای عالی ارجاع شد و اعضای شورای عالی نیز ظرف مدت دو هفته اعتراضی به آن نداشته و هیچ اشکالی نگیرند آن مصوبه به عنوان مصوبه شورای عالی تلقی می شود در حال حاضر در آن مرحله دوهفتهای هستیم و این مصوبه به شورای عالی ارجاع شده و تا سه شنبه هفته آینده دو هفته اش به اتمام میرسد و اگر کسی اعتراضی به بندهای آن نداشته باشد به عنوان مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی از سوی رئیس شورا اجرا خواهد شد.
اجزا و ارکان اصلی مصوبه اسلامی شدن دانشگاه ها دارای ۴ رکن فرهنگی و تربیتی، آموزشی، پژوهش و فناوری، ساختاری و در آخر بحث مدیریتی مطرح است که برای هر یک از این مباحث برنامهریزیهای دقیقی انجام شده است.
به عنوان مثال در مباحث پژوهش و فناوری بر رسیدن به اهداف چشم انداز تاکید شده و اینکه باید تلاش کرد تا به مقام اول تولید علم و فناوری ۱۴۰۴ درمنطقه آسیای جنوب غربی برسیم.
همچنین برخی از مراحل و اولویت هایی که باید در حوزه علم و فناوری به کار گرفته شود در این مصوبه بیان شده است.
*در حوزه آموزشی نیز بر تحول علوم انسانی تاکید و آمده است که چگونه باید علوم انسانی اجرایی و رشتههای موجود در آن بازنگری و بروز رسانی شود. به عنوان مثال آیا دروس رشته ریاضی کنونی، برای کشور و برای توسعه علم وفناوری کفایت میکند؟ یا اینکه باید باید در دروس آن بازنگری صورت گیرد؟
در حوزه فرهنگی نیز بر تقویت دین محوری تاکید زیادی شده و برای آنکه این مهم در دانشگاهها تحقق یابد باید چه برنامه هایی برای دانشجویان، پرسنل و اعضای هیات علمی داشته باشیم و حتی تاکید شده بر دورههایی که با مشارکت اساتید برای ارتقای جایگاه علمی و اجتماعی آنها ایجاد میشود. موارد متنوع است و امیدواریم سند هرچه زودتر به تایید نهایی برسد و منتشر شود.
**در سند اسلامی شدن دانشگاه ها تاکیدی بر جداسازی دختران از پسران نشده است**
برخیها بر این باورند که اسلامی شدن دانشگاهها یعنی تفکیک دختران و پسران از یکدیگر؛ درآن سند آمده است که اگر واقعا جای امکان این تفکیک وجود داشته باشد مشکلی برای اجرا وجود نخواهد داشت به طور مثال چه اشکالی در ایجاد دانشگاهی مانند دانشگاه الزهرا وجود دارد کما اینکه شبیه چنین دانشگاهی هم در شهر قم وجود دارد که این به معنای تفکیک دختران از پسران نیست، اگر در جایی امکان این وجود داشته باشد که به صورت تک جنسیتی دانشجو گرفته شود منعی برایش نیست اما این طور نیست
که در این سند تاکید بر جداسازی دختران از پسران شده باشد.
من این سند را کامل قبول دارم و مانند سند تحول بنیادین آموزش و پرورش از آن دفاع خواهم کرد زیرا این، سندی است اگر منتشر شود به لحاظ با ارزش بودن به تمام شایعات پایان میدهد.
*گفته شده که در سند اسلامی شدن دانشگاهها سابقه فرهنگی ملاک عزل و نصب اساتید خواهد بود، آیا چنین بندی در سند وجود دارد؟
این موضوع هیچ ربطی به سند اسلامی شدن دانشگاهها ندارد زیرا این مهم در آییننامه ارتقا اعضای هیات علمی آمده است البته ما در سند پیش بینی کردیم که باید آیین نامههای ارتقا هم بازنگری شود؛ ولی درهر حال سند وارد آیین نامه نمیشود بلکه تنها پیشنهاد میدهد و تصویب میکند، مثلا میگوید ارتقای آیین نامه باید به چه شکل انجام گیرد.
اما بحث لحاظ شدن سابقه فرهنگی در ارتقای جایگاه اساتید در آیین نامه ارتقا آمده است که مباحث مربوط به حوزه فرهنگی را هم لحاظ کرده و به نظر می رسد که این مهم از بندهای خوب این سند است که اعضای هیات علمی را تشویق به مشارکت بیشتر مسایل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در دانشگاهها کند و استاد بتواند وارد مباحث فرهنگی نیز شود.
*اما شنیدهها حاکی از آن است که قرار است عزل و نصب اساتید بر اساس سابقه فرهنگی انجام گیرد نه سابقه علمی، پژوهشی وآموزشی؟
من به شدت این را تکذیب میکنم چراکه سوابق آموزشی، پژوهشی و مدیریتی به همراه امتیازات فرهنگی باهم لحاظ شده واینطور نیست که شخصی بگوید من کاملا حزباللهی هستم پس باید از امتیاز بیشتری برخوردار شوم. بلکه هریک از این موارد امتیاز خاص خود را دارد و اتفاقا تنها چیزی که سقفش باز است و محدودیت ندارد بحث سوابق پژوهشی استاد است که البته حق وتو هم دارد یعنی یک حداقلی برای آن در نظر گرفته شده که اگر استادی میخواهد ارتقای علمی پیدا کند باید حداقل امتیاز پژوهشی را داشته باشد که نشان دهد از توانایی پژوهش هم برخوردار است.
*آیا تفکیک جنسیتی در دانشگاهها سلیقه ای است؟
خیر این گونه نیست؛ به طورمثال سال گذشته دانشگاه علامه طباطبایی پردیس دختران را جدا کرد من از رئیس دانشگاه علت را پرسیدم وی گفت ما دیدیم به تعداد کافی دانشجوی دختر و پسرداریم که بتوانیم که یک کلاس کامل را به صورت جداگانه تشکیل دهیم بنابراین ضرورتی برای برگزاری کلاسهای مختلط نداریم. خوب این استدلال درستی به نظر می رسید؛ وقتی به تعداد کافی دانشجوی دخترو پسر وجود دارد آیا الزامی است که حتما کلاس درس دختران و پسران یکی باشد؟
*آیا این امکان وجود دارد که با تغییر رئیس دانشگاه، نگاه به بحث تفکیک کلاسهای دختران از پسران نیز تغییر
یابد؟
من منکر تغییر نگاه مدیریتی نیستیم اما بهتر است به قضیه اینطور نگاه کنیم که ممکن است کفه ترازو به هم بخورد و به طور مثال تعداد دانشجویان پسر زیاد باشد و تعداد دانشجوی دختر کم باشد یا بالعکس؛ که در این صورت به طور حتم مسئولان داشنگاه سناریوی دیگری در پیش خواهند گرفت.
**دانشجوی ستاره دار ساخته و پرداخته ذهن روزنامه ای در دولت اصلاحات بود**
*آیا در زمان مدیریت شما در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، بحث دانشجوی ستارهدار مطرح بود؟ اصلا چنین دانشجویانی در کشور وجود دارد؟
خیر، متاسفانه باید بگویم اینها ساخته و پرداخته ذهن روزنامه ای در زمان دولت اصلاحات بود و موضوعی را که اصلا وجود خارجی نداشت، بزرگ شد.
ماجرا از این قرار بود که از زمان آقای دکتر معین، دانشجویانی که برای مقطع کارشناسی ارشد پذیرفته شده بودند و به لحاظ مدرک مشکل داشتند یعنی مدرک لیسانس آنها هنوز آماده نشده بود کنار اسمشان ستاره میزدند به عنوان مثال فرد در امتحان قبول شده بود اما مدرک لیسانس خود را ارایه نکرده بود یا معدلش زیر ۱۲ بود بنابراین کنار اسم فرد یک ستاره میگذاشتند بدان معنا که مدارکتان دارای مشکل است و باید برای رفع آن مراجعه کنید تا این مشکل حل شود.
این موضوع اصلا چیز بدی نبود و من نمی خواهم بگویم چون در زمان آقای معین این اتفاقات افتاده پس دارای حرف وحدیث است؛ اما متاسفانه برخی از این جریانات سیاسی آمدند این را تبدیل به موضوعی پرحاشیه کردند.
اگر به روزنامههای زمان دکتر معین هم نگاهی بیاندازید متوجه میشوید که این موضوع از همان زمان آغاز شده بود و من به دلیل اینکه به این موضوع حساس شده بودم خودم نیز به آرشیوهای روزنامههای سالهای ۷۸ و ۷۹ مراجعه کردم و متوجه شدم که در واقع این موضوع برای آن زمان بود.
زمانی که دولت نهم و دهم روی کار آمد همین روال را در پیش گرفت اما یک روزنامه اصلاح طلب با سیاسیکاری این موضوع را وارد حاشیه کرد، درحالی که حتی معنای دانشجویان ستاره دار هم در زمان فعالیت ما عوض نشد، اصلا دست وزیر نیست که بخواهد این را تغییر دهد، وزیر می تواند بگوید به جای ستاره چیز دیگری بگذارید مثلا کنار اسم افراد تیک بزنید.
*اما شائبههای زیادی درباره فعالیتهای سیاسی دانشجویان ستاره دار وجود دارد؟
این شائبهها همه دروغ است محکوم کردن وزیر علوم در کشور محکوم کردن همه کشور است.
دیدگاه شما